Mekânsal Uzaklık Algısı Çerçevesinde Restoran Mekânlarının Renk Analizi: Japonya ve Türkiye Örneklemesi
DOI:
https://doi.org/10.53463/inda.20250316Anahtar Kelimeler:
Renk- mekân- mekânsal algı- restoranÖzet
Renkler, iç mekân tasarımında yalnızca estetik değil, aynı zamanda psikolojik ve mekânsal algıyı şekillendiren güçlü bir tasarım aracıdır. Bu doğrultuda, mekânlarda kullanılan renklerin, kullanıcıda yarattığı uzaklık algısı; renklerin sıcaklık, ton ve kontrast özellikleriyle doğrudan ilişkilidir. Bu çalışma, farklı kültürlere ve hizmet konseptlerine sahip restoran mekânlarında renklerin mekânsal uzaklık algısına etkisini karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Türkiye ve Japonya’dan seçilen ‘‘fastfood’’ ve ‘‘casual dining’’ tipi dört restoran örneği analiz edilmiştir. Nitel çözümleme ve karşılaştırmalı analiz yöntemiyle yürütülen çalışmada, renk kullanımının mekânın dar, geniş, yakın veya uzak algılanmasına nasıl etki ettiği yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular, kültürel ve işlevsel farklılıkların restoran mekân tasarımlarında renk tercihlerini şekillendirdiğini göstermektedir. Araştırma, mekân tasarımında bilinçli renk kullanımının önemine dikkat çekerek tasarımcılar ve akademik alan için katkı sunmaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Acking, C. A., & Küller, H. (1972). The perception of an interior as a function of its colour. Taylor & Francis Journal, 15, 645–654. https://doi.org/10.1080/00140137208924465
Ahmadi, R. R. S., & Akbay, S. (2022). Assessment of spatial factors influencing user satisfaction in quick-casual restaurants. Online Journal of Art and Design Education, 10(3), 326–338. Erişim Adresi: http://adjournal.net/articles/103/10321.pdf
Alici, N., & Paktaş, M. G. (2020). İç mekânda renk algısı ve psikolojiye etkileri. Modular Journal, 3(1), 89–105. Erişim Adresi: http://modular.gedik.edu.tr/tr/pub/issue/55371/740289
Bozbek, Ç. (2023). Tasarımda renk tercihlerini belirleyen kriterler ve mekân tasarımı kapsamında bu kriterlerin öncelikleri üzerine bir değerlendirme (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü). Erişim Adresi: https://acikerisim.msgsu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.14124/6095
Enwin, A. D., Ikiriko, T. D., & Jonathan-Ihua, G. O. (2023). The role of colours in interior design of liveable spaces. European Journal of Theoretical and Applied Sciences, 1(4), 242–262. https://doi.org/10.59324/ejtas.2023.1(4).25
Göler, S. (2009). Biçim, renk, malzeme, doku ve ışığın mekân algısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=EU7TRZBmzF02pEl8_AwWEA&n
Kabakçı. (t.y.). Burger Yiyelim. Erişim Adresi: https://lh3.googleusercontent.com/gps-cs-s/AC9h4nolHuxz8JRgXXYejOk9QFh-VOjQVqQjM4HCvh1wUAdz7cXj-YQb2Icf3GSWVGvTd0VX0dTPddnhtft3kFU2BG176G8wTvh8_QM9sp7CA2bWWLTlQdd7Trx8MhhJVR8BMNCt_uhI=s1360-w1360-h1020-rw (09.07.2025)
Kabakçı. (t.y.). Burger Yiyelim. Erişim Adresi: https://lh3.googleusercontent.com/gps-cs-s/AC9h4nobJkHRL6qccuBeDYzreZAb1fCVOl4zCxssplhKQrebJFs7pBzkBzrGJjKyWlAC1xWic6lp3NZKz6B2Kl5PpMzP8-hosEuHLZC_JGNcrnJAfBEKWUmP3fTrRdzoZZdxA_Fj4T7N=s1360-w1360-h1020-rw (09.07.2025)
Kaufmann, W. (1981). Notes on interior design. California: Information Design Inc.
Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü. İstanbul: Ütopya Yayınevi.
Kıran, A. (1986). Rengin psikolojik etkilerinin incelenmesi ve deneysel psikoloji yöntemi ile ülkemiz için 18-25 yaş üzerinde renk tercihlerinin saptanması (Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü). Erişim Adresi: http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/79
Manav, B. (2010). İçmimaride renk kullanımı, ilk içmimarların mesleki uygulamaları ile günümüzdeki yaklaşımlar üzerine bir inceleme. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(5), 139–149. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanatvetasarim/issue/20662/220425
Manav, B. (2011). Hacimde bir tasarım parametresi olarak renk. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(8), 93–102. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanatvetasarim/issue/20659/220398
Manav, B. (2015). Renk – anlam – mekân ilişkisi. The Turkish Online Journal of Art and Communication, 5(3), 22–27. https://doi.org/10.7456/10503100/003
Mathur, T., & Gupta, A. (2019). The impact of dining atmospherics and perceived food quality on customers’ re-patronage intention in fast casual restaurants. Tourism and Hospitality Management, 25(1), 95–119. https://doi.org/10.20867/thm.25.1.6
Orstatic. (t.y.). Erişim Adresi: https://static5.orstatic.com/userphoto/Article/0/5Z/0016K71075979EF21611B4j.jpg (09.07.2025)
Özdemir, T. (2005). Renk kavramı ve konut iç mekânında tasarıma etkileri (Sanatta yeterlik tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=hoANhEly-VpW7I5su39TDg&no=h2hWb3I6b1MIHXwkgFLUiA
Özsavaş, N. (2016). İç mekân tasarımında renk algısı. Art-e Sanat Dergisi, 9(18), 449–460. https://doi.org/10.21602/sduarte.281735
Özsırkıntı Kasap, H. (2015). 20. yüzyıl mimarisinde form ve renk. İstanbul: Türkiye Alim Kitapları Yayınları.
Özsoy, V., & Ayaydın, A. (2016). Görsel tasarım öge ve ilkeleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Paktaş, M. G. (2018). İç mimarlıkta rengin mekân algısı üzerindeki etkisi. Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 3(5). Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijiia/issue/43126/522668
Rodeck, B., Meerwein, G., & Mahnke, F. H. (1999). Mensch, Farbe, Raum: Grundlagen der Farbgestaltung in Architektur, Innenarchitektur, Design und Planung. Leinfelden-Echterdingen: Koch Yayınevi.
Savavibool, N., & Moorapun, C. (2017). Effects of colour, area, and height on space perception. Environment-Behaviour Proceedings Journal, 2(6), 351–359. https://doi.org/10.21834/e-bpj.v2i6.978
Savor Japan. (t.y.). Kimukatsu Restoranı. Erişim Adresi: https://rimage.savorjapan.com/svj/image/0031002491/photo/0031002491PIrrJAHr39TOst7km_740x555.jpg?t=1748988351 (09.07.2025)
Savor Japan. (t.y.). Kimukatsu Restoranı. Erişim Adresi: https://rimage.savorjapan.com/svj/image/0031002491/photo/0031002491Pa8qC3TsNK5S73FA3_740x555.jpg?t=1748988351 (09.07.2025)
Savor Japan. (t.y.). Kimukatsu Restoranı. Erişim Adresi: https://rimage.savorjapan.com/svj/image/0031002491/photo/0031002491PgJHqwKbvs4RKOdNP_740x555.jpg?t=1748988351 (09.07.2025)
Şenkeçeci, B. (2019). Mimarlık ve kültür: Bir tasarım stratejisi olarak Shigeru Ban (Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi). YÖK Ulusal Tez Merkezi. Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Tripadvisor. (t.y.). Sukiya Restoranı. Erişim Adresi: https://dynamic-media-cdn.tripadvisor.com/media/photo-o/1a/5d/b9/67/photo1jpg.jpg?w=1100&h=600&s=1 (09.07.2025)
Tripadvisor. (t.y.). Sukiya Restoranı. Erişim Adresi: https://dynamic-media-cdn.tripadvisor.com/media/photo-o/1b/fc/60/b2/breakfast.jpg?w=1100&h=600&s=1. (09.07.2025)
Tripadvisor. (t.y.). Sukiya Restoranı. Erişim Adresi: https://dynamic-media-cdn.tripadvisor.com/media/photo-o/1a/5d/b9/6a/photo4jpg.jpg?w=1100&h=-1&s=1 (09.07.2025)
Universitev. (t.y.). Burger Yiyelim. Erişim Adresi: https://universitev.com/front/companies_media/istanbul-tuzla-burger-yiyelim-viaport-marina/290201686083906/tmp-290201686083906-media-1920x1081.webp (09.07.2025)
Universitev. (t.y.). Erişim Adresi: https://universitev.com/front/companies_media/istanbul-tuzla-burger-yiyelim-viaport-marina/968001686083906/tmp-968001686083906-media-794x1080.webp (09.07.2025)
Yahya, L., & Kusumawardhana, I. (2011). Colour in the restaurant industry: The role and use in Jakarta urban area. In 8th International Conference on Business Management. Erişim Adresi: https://journals.sjp.ac.lk/index.php/icbm/issue/view/20
Yamaner, F. (2001). Farklı fonksiyonlarda renk kullanımına ilişkin yaklaşımların değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=F-2JYwFItCSPf6X6QXQp9Q&
no=LhR1lsR9HcNm1xDWOQD4iA
Yavuz, M. F. (2005). Mimaride niş kavramı (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü). Erişim Adresi: ttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=aLIz2PdvUrqIRYaWjs0-3w&no=lHsYVWXvR2ZFCHYbIk9Jog
2000 gabee. (t.y.). Erişim Adresi: https://lh3.googleusercontent.com/gps-cs-s/AC9h4nryVJE8l6f5gZWrzZCxjfqAXN3LD7kHbg4gUCswmns941O5m4GQIjwVZcFLZ7JpfbdMFv-iD-GfPKqUNUSfV-V4Qnzp5iBEdiJcEQkVgBvHyQ0VI8Ao0mZ-yqNdj6qtyjRckpU=s1360-w1360-h1020-rw (09.07.2025)
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Journal of Interior Design and Academy
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
