Isparta’da Koruyucu Aile Uygulaması ve Koruyucu Ailelerin Özellikleri

Cennet SOYER; Ümit AKCA

doi:10.53463/8genart.20210088

Yazarlar

Cennet SOYER SULEYMAN DEMIREL ÜNİVERSİTESİ/SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ/SOSYOLOJİ ANABALİM DALI https://orcid.org/0000-0001-8404-6388
Ümit AKCA SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ/FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ/SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ https://orcid.org/0000-0002-8986-5873

DOI:

https://doi.org/10.53463/8genart.20210088

Anahtar Kelimeler:

Koruyucu aile- Korunmaya muhtaç çocuk- Aile ve Çocuk- Bakım ve koruma

Özet

Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımı ve korunması kurum bakımı ve aile bakım yoluyla gerçekleşmektedir. Çocuğun bakımı ve yetiştirilmesini üstlenen, aile ortamında bakımını sağlayan koruyucu aile bakım modeli aile temelli bakım yöntemlerinden biridir. Koruyucu aileler, öz ailesi tarafından bakılamayan çocuğa kurum denetimi altında öz ailenin yerini alarak bakım işlevini yerine getirmektedir. Koruyucu aile bakım modelinin incelendiği bu çalışma; Isparta ilinde gerçekleştirilmiş sosyolojik bir araştırmadır. Bu çalışmada öncelikle aile ve çocuk ilişkisi ele alınarak korunmaya muhtaç çocuklara sunulan hizmetler hakkında genel bilgi verilmiştir. Daha sonra çocuk koruma sistemi içinde önemli bir yere sahip olan koruyucu aile bakım model hakkında bilgiler verilmiştir. Görüşme tekniğinden elde edilen verilerden, Isparta ilinde koruyucu aile olmanın anlam ve önemi, koruyucu aile hizmetinde karşılaşılan güçlükler ve endişeler, koruyucu aile olduktan sonra aile üyeler ve çocuk arasında yaşanan gelişmeler ortaya konulmuştur.

Referanslar

Akyüz, E. (2000). Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Akyüz, E. (2008). Velayet, Çocuğun Korunması ve Koruyucu Aile Hizmeti, Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınları.

Alkan, A. T. (1992). “Ev ve Ailenin Değişimi”, İçinde: Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi (2. Cilt, ss. 786-801), Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.

Baykara Acar, Y., Acar, H. (2002). Sistem Kuramı-Ekolojik Sistem Kuramı ve Sosyal Hizmet: Temel Kavramlar ve Farklılıklar, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 13 (1), ss. 29-35.

Bıyıklı, L. (1983). Koruyucu Aile Bakımı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16 (1), ss. 11-15.

Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni (Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları), Çev. Yüksel Dede, 4. Baskı, Ankara: Eğiten Kitap Yay.

Çocuk Koruma Kanunu, 15/7/2005 Tarihli 25876 Sayılı Resmi Gazete, Cilt:44, Madde-3-(1), Erişim Tarihi: 03.05.2021.

Düzbakar, Ö. (2008). Osmanlı Devleti’nin Dilencilere Bakışı (Bursa Örneği), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (5), ss. 290-312.

Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 2. Baskı, Ankara: Anı Yayınları.

Erol, N., Şimşek, Z. (2008). Korunma Gereksinimi Olan Çocuklar; Kurum Bakımı ve Koruyucu Aile Sistemi, içinde: Koruyucu Aile, Evlat Edinme Hizmetleri ve Ruh Sağlığı, Edit: N. Erol, Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınları.

Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma, 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.

Güngör, F. (2016). “Aile ve Çocuk”, içinde: Aile Sosyolojisi, Editörler: Nazmi Avcı, Erdal Aksoy, İstanbul: Lisans Yayıncılık.

Güran, N. (1971). Çocuk İçin Kurum Bakımı ve Bir Araştırma, Sosyal Hizmet Dergisi, 1 (1), s. 4-8.

Gürcan, A.(2008). “Türk Toplumunda Koruyucu Aile ve Evlat Edinme Hizmetlerine İlişkin Bakış Açısı ve Yaklaşımı”, içinde: Koruyucu Aile, Evlat Edinme Hizmetleri ve Ruh Sağlığı, Edit: N. Erol, Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınları.

İkizoğlu, M. (2001). “Türkiye’de Yoksulluk ve Sosyal Yardım Uygulamalarının Bugünkü Durumu”, içinde: İnsani Gelişme ve Sosyal Hizmet, (ss. 161-169) (Yay. Haz.: Kasım Karataş, Çiğdem Arıkan), Ankara: Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayınları.

İnan, A., N. (1970). Korunmaya Muhtaç Çocuklar, (Der: Feyyaz Gölcüklü), İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı Yayınları.

Karataş, K. (2008). “Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, içinde: Koruyucu Aile, Evlat Edinme Hizmetleri ve Ruh Sağlığı, (ss. 41-45), Edit: N. Erol, Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yayınları.

Koruyucu Aile Yönetmeliği, 14 Aralık 2012 tarih ve 28497 Sayılı Resmi Gazete, madde 4 (a), Erişim Tarihi: 27.04.2021.

Kurt, A. (1992). “Tanzimat Döneminde Koruyucu Aile Müesseseleri.” içinde: Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, (2. Cilt, ss. 548-560), Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.

Özdemir, F. (1996). “Korunmaya Muhtaç Çocuklar İçin Koruyucu Aile Bakımı (Psiko-Sosyal ve Hukuksal Açıdan)”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Sayar, K., Bağlan, B. (2010). Koruyucu Psikoloji, 2. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.

Serdar, İ. (2000). “Koruyucu Aile”, içinde: Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan, 467-508.

Sezer, Ö. (2010). “Ergenlerin Kendilik Algılarının Anne Baba Tutumları ve Bazı Faktörlerle İlişkisi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19.

Sosyal Hizmetler Kanunu, 27/5/1983 Tarihli 18059 Sayılı Resmi Gazete, Yayımlandığı Düstur:5, Cilt:22, Madde:3 (b), Erişim Tarihi: 03.05.2021.

Şahin, G., Sürücü, A. (2011). “Yetiştirme Yurtlarında Yaşayan Ergenlerde Bağlanma ve Kimlik”, e-journal of New World Sciences Academy, 6 (1), 1318-1334.

Şenocak, H. (2005). Korunmaya Muhtaç Çocuklar: İstanbul Yetiştirme Yurtları Üzerine Bir Alan Araştırması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Şenocak, H. (2006). Korunmaya Muhtaç Çocuklara Sağlanan Bakım Yöntemleri, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 51 (51), 176-228.

Taştekil, S. (1992). Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Bakım Yöntemleri, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 312-327.

Taştekil, S. (1989). Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmetler: Koruyucu Aile Bakımı İzmir Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Tezel, Z., Demirel, B., Kaya Şahin, Z., (2018). Ailelerin Koruyucu Aile Olmaya Karar Vermelerinde Etkili Olan Etmenler ile Koruyucu Aile Olmanın Anlam ve Önemi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19 (43), 15-36.

Ünal, V. (2015). Dünden Bugüne Kültürümüzde Koruyucu Aile Hizmetleri Üzerine Bazı Değerlendirmeler, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (6), 875-900.

Ünlü, E. (1987). Korunmaya Muhtaç Çocuklar İçin Kurum Bakımı Örneğinde Sosyal Hizmette Bir Değerlendirme Araştırması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Yavuzer, H. (2013). Ana-Baba Okulu, 18. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Yazıcı, E. (2012). Korunmaya Muhtaç Çocuklar ve Çocuk Evleri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 499-525.

Yazıcı, E. (2014). “Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Bakım Yönteminde Yeni Yaklaşımlar”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (2), 247-270.

Yazıcı, N. (2000). “Tanzimat Döneminde Yetim Çocuklara Yönelik Koruma Çalışmaları”, içinde: Osmanlılar Döneminde Yoksullukla Mücadele Yolunda Yapılan Çalışmalar, (ss. 35-47), Editör: İbrahim Ateş, Ankara: YOYAV Yayınları.

Yazıcı, N. (2007). “Osmanlılarda Yetimlerin Korunması Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 48 (1), 1-46.

Yılmaztürk, G. (1991). İnfertil Ailelerin Evlat Edinme ve Koruyucu Aile Olma Konularındaki Bilgi ve Tutumları, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.

Yörükoğlu, A. (2007). Değişen Toplumda Aile ve Çocuk, 7. Baskı, Ankara: Özgür Yayınları.