Kültürel Hafızanın Sürekliliği: Samsun Tekel Tütün Fabrikası’ndan Bafra Tütün Müzesi’ne

Özet

Endüstri dönemi ile beraber ortaya çıkan fabrika yapıları dönemin en önemli mimarlık çıktılarıdır. Kültürel mirasın izlerini taşıyan tarihi yapılardan olan Samsun Tekel Fabrikası günümüzde Bulvar AVM Yaşam ve Alışveriş Merkezi olarak kent içindeki varlığını sürdürmektedir. 19. yüzyılda inşa edilen ancak zamanla işlevini kaybedip, âtıl kalan bu yapının yeniden kullanılabilir hale gelmesi, fabrikanın taşıdığı izlerin kent hafızasındaki yerini korunmasında önemli bir etkendir. Bunun yanı sıra yakın bir zamanda inşa edilen ve mimari açıdan fabrika yapısının biçimsel özelliklerine öykünen Bafra Tütün Müzesi bir zamanlar fabrikada olan işleyişi, tütün üretimindeki aşamaları sergileyerek, toplumun fabrika ile kurduğu bağı kentin farklı bir noktasında sürdürmeye çalışmaktadır. Yapıların biçimsel özelliklerinin benzer olmasının yanında fabrika ya da tütünle ilişkili deneyimlere sahip olan kişilerin anılarını çağrıştırması yönünde müzede sürdürülebilir bir aktarım sağlama çabası görülmektedir. Bu bağlamda bu iki yapının biçimsel ve anlamsal analizleri karşılaştırma yapılarak incelenmiştir. Fabrika ile başlayan tütünün hikâyesinin toplumsal hafızadaki yerinin yapı-çevre ilişkisi bağlamında müze ile sürdürülmeye çalışılıyor oluşu çalışma kapsamında ön plana çıkarılmıştır.