Yayın Etiği

ETİK İLKELER VE POLİTİKALAR

8gen-Art, yayın etiği metninde yazar, hakem ve editörlerin etik görev ve sorumlulukları ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) tavsiyeleri ile COPE (Committee on Publication Ethics)’un Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınarak belirlenmiştir.

  • 8gen-Art dergisinde uygulanan etik ilkelerde temel amaç bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve paylaşımına temel teşkil etmektir. Bu kapsamda bütün paydaşların (yazarlar, araştırmacılar, yayıncı, editörler, kurullar, hakemler ve okuyucular) etik ilkelere ve standartlara uyması önem taşımaktadır.

Etik kurallarla ilgili maddeleri uyarınca "Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, gerekli izinlerin alındığına dair izinle ilgili bilgilere makalede yer verilmesi" gerekmektedir. Buna göre yayımlanacak makalelerde etik kurul izni ve/veya yasal/özel izin alınmasının gerekip gerekmediği makalede belirtilmiş olmalıdır. Bu izinlerin alınması gerekli ise, iznin hangi kurumdan, hangi tarihte ve hangi karar veya sayı numarası ile alındığı açıkça sunulmalıdır. Etik kurul izni gerektiren çalışmalar aşağıdaki gibidir:

  • Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
  • İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
  • İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
  • Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,

 

Hakemlerin sorumlulukları;

  • Yalnızca uzmanlık alanı ile ilgili makaleler için hakem olmayı kabul etmelidir.
  • Kabul ettiği makalelerde hakemliği kendi yapmalıdır.
  • Tarafsızlık ve gizlilik esaslarını göz önünde bulundurarak değerlendirme yapmalıdır. Uyruk, cinsiyet, dinsel inanç, siyasal inanç ve ticari kaygılar değerlendirmenin yansızlığını bozmamalıdır.
  • Herhangi bir çıkar çatışması olduğunu tespit ettiğinde makaleyi değerlendirmeyi reddetmeli ve durumu editöre bildirmelidir.
  • Gizlilik ilkesi gereği değerlendirmekte olduğu makale yayımlanana kadar çalışmanın gizliliğinden sorumludur.
  • Değerlendirmede kendisinden istenen verileri değerlendirme formunda eksiksiz doldurmalı ve dergiye göndermelidir (Detaylı bir şekilde).
  • Değerlendirmelerini sebeplerini açık, anlaşılabilir ve ikna edici bir şekilde belirtmeli, düzeltme ve önerilerini nazik ve yapıcı bir dille açıklamalıdır. Hakaret veya düşmanlık içeren yorumlardan kaçınmalıdırlar.
  • Değerlendirmeyi kabul ettiği çalışmaları, kendisine tanınan süre içinde ve etik ilkeler çerçevesinde değerlendirme raporunu hazırlamaktan sorumludur.
  • Yayın Etiğine uymakla sorumludur.
  • Hakemlik süresi belirtilen süreyi geçmemelidir.

 

Editör ve Editör yardımcılarının sorumlulukları;

  • Yazarların ve okuyucuların bilgi gereksinimlerine karşılık vermeye, dergiyi iyileştirme ve geliştirmeye, dergide yayımlanacak çalışmaların içeriğinin kalitesini geliştirmeye yönelik çaba sarf etmelidir.
  • Yazarların fikir özgürlüğünü desteklemeli ve fikri mülkiyet haklarını korumalıdır. Fikri mülkiyet hakkının ihlal olması durumunda derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmalıdır. Ayrıca yayımlanan makalelerin içeriğinin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi konusunda gerekli önlemleri almalıdır.
  • Dergide yayımlanacak olan içeriğin yayın kurallarına uygunluğunu sağlamalı, gerekli etik kurul onaylarının alınmış olduğundan insan ve hayvan haklarını ihlal edilmediğinde emin olmalıdır.
  • Yazar ve okuyucuları bilgilendirme ve dergi politikalarına ilişkin bilgilerin güncel ve erişilebilir olduğundan emin olmalıdır. Açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık göstermelidir.
  • Dergide akademik açıdan bütünlüğü sağlamalıdır.
  • Değerlendirme sürecinde olumlu veya olumsuz kararlarında makalelerin özgün değeri, alana katkısı, araştırma yönteminin geçerli ve güvenirliği, anlatımın açıklığı ile derginin amaç ve kapsamını göz önünde tutmalıdır.
  • Ön değerlendirme sürecinde reddedilen bir makaleyi nedenleri ile birlikte yazara açıklamalıdır (Hakemlerin gerekçeleri ve yaklaşımlarının net açıklanabilir ve belli standartlar içinde olması sağlanmalıdır).
  • Makalenin içerikleri doğrultusunda uygun hakemlerin seçilmesini sağlamalı ve çıkar çatışması olabilecek durumlara yol açmamaya özen göstermelidir.
  • Makaleleri alan editörleri ve hakemlerin uzmanlık alanlarını dikkate alarak göndermeli, değerlendirmelerin yansız ve bağımsız yapılmasını desteklemelidir.
  • Çift taraflı kör hakemlik değerlendirme sürecinde hakemlerin ve yazarların kimlik bilgilerini gizli tutmaya özen göstermelidir.
  • Hakem listelerini uzmanlık alanlarına göre sürekli olarak yenilemeli ve hakem havuzunu genişletmeye yönelik çalışmalıdırlar.
  • Hakemlerin değerlendirmelerini zamanında yazarlara bildirerek yeterince anlaşılır ve açık olduğundan emin olmalı ve düzeltme için gerekli süreyi onlara vermekle yükümlüdür.
  • Hakem değerlendirmelerinin vaktinde, etik kurallar doğrultusunda, tarafsız yapılmış olduğundan emin olmalı ve bu tanımlara uymayan hakemleri veri tabanından çıkarmalıdır.
  • Yayın kurulu üyelerini uzmanlık alanlarını göz önünde bulundurarak ve derginin gelişimine katkıda bulunma durumuna göre belirlemeli ve düzenli olarak takip etmelidir.
  • Olası eleştiri ve şikâyetleri tarafsız bir bakışla değerlendirmeli, tutarlı eleştirileri dikkate alarak bilgilendirici ve anlaşılır bir şekilde yanıtlamalıdır.
  • Makalelerin kayıtlarını ve ilgili konuşmaları saklamalıdır.
  • Dergi yayın etiğine, sürecine ve politikalarına uygun davranmakla ve uymakla sorumludur.

 

Yazarların sorumlulukları;

Yazarların makalelerde kullanılan verileri manipüle etmeleri, çarpıtmaları veya uydurma bir metin kullanmaları gibi durumlar tespit edilirse, yazarın çalıştığı kuruma bu durum resmi yollardan bildirilecek ve makale reddedilecektir. 

  • Göndermiş oldukları makalelerin herhangi bir yerde yayımlanmış ve aynı çalışmayla aynı anda birden fazla dergiye başvurulmamış olmalıdır.
  • Özgün çalışmalar göndermelidir (Araştırma Makalesi ve Derleme). Birkısmı ya da tamamiyle alıntılar olursa yazar sorumludur.
  • Yazımı sırasında yararlandıkları kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda doğru biçimde atıf yapmalı ve belirtmelidir. Yazar sorumludur.
  • Tüm yazarlar yer aldıkları çalışma ile ilgili bilgi sahibi olmalıdır. Ayrıca çalışmaya herhangi bir katkı sağlamayan kişiler yazar olarak belirtilmemelidir.
  • Yayımlama başvurusu yaptıkları makalelerin çıkar çatışması teşkil edebilecek durumlarını nedenleri ile birlikte açıklamalıdır.
  • Çalışma bir projeden ve tezden üretilmişse, çalışmanın sonunda açıkça belirtmelidir.
  • Çalışmada yararlandığı kaynaklardaki verileri objektif olarak yorumlayarak aktarmalıdır.
  • Süreç içerisinde çalışmalarında bir hatayı fark etmesi durumunda düzeltme veya geri çekme gibi talepleri hakkında editörü bilgilendirmelidir.
  • Değerlendirme sürecinde makalelerine ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri editörlere sunmalıdırlar.
  • Etik kurul kararı gerektiren tüm araştırmalar için gerekli izinleri aldıklarına ve deneklerin rızasını aldıkların dair belgeye sahip olmalıdır.
  • Veri toplama sürecinde etik ilkelere özen gösterdiklerinin kanıtlarını (başkalarının ölçek, anket, fotoğraf gibi belgelerinin kullanılması için kendilerinden izin alınması gibi) makale içinde sunmalıdır. 
  • Değerlendirme sürecindeki çalışmalara sonradan yazar ekleme, çıkarma, sırayı değiştirme gibi taleplerde bulunmamalıdır.
  • Yayın Etiğinin tüm kurallarına ve sorumluluklarına bağlı kalmalıdır.
  • Dergiye gönderilen yazı başka bir dergiye gönderilmemelidir.

 

  • Etik İlkelere Uymayan Durumun Editöre Bildirilmesi

Belirlenen ilkeler doğrultusunda, dergide etik ilkelere uygun olmayan bir çalışma veya davranış tespit edildiğinde e-posta yoluyla bildirmenizi rica ederiz.

  • Özel sayı ya da ek sayılar da kriterlere bağlı olarak değerlendirilir.

Kongre/sempozyum vb. etkinlik bildirilerinden veya belli bir konudaki makalelerden oluşmaktadır. Konu başlığına göre editör kurulunda yer alan ilgili öğretim üyesi Konuk Editör olarak görev alabilir.

  • Çıkar çatışmaları

Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını düşünülerek yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.

  • Kişisel Verilerin Korunması

Editörler; çalışmalarda ele alınan kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekten sorumludur. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini de korumaktadır.

  • Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması

Editörler; yayımlanan makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla yükümlüdür. İçeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi için önlem almakla sorumludur. 

  • İntihal Denetimi

Yayın Etiği başlığında sunulan etik ilke ve sorumluluklar çerçevesinde yazarlar bölümüne uymalıdır. İlk olarak gönderilen makaleler iThenticate® (Plagiarism Detection Software) ya da Turnitin programı ile intihal için kontrol edilir. Referanslar hariç %15’in üzerinde benzerlik oranı çıkan makaleler değerlendirme aşamasına geçmeden doğrudan reddedilir.

  • Etik Kurul, İnsan ve Hayvan Hakları

Editörler; çalışmada insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamak amacıyla deneklere ilişkin etik kurul onayı istemekle sorumlu olup; bulunmaması durumunda reddetme hakkına sahiptir. Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

  • Dergi sahibi ve yayıncı ile ilişkiler

Editörler ve yayıncı arasındaki ilişki editöryal bağımsızlık ilkesine göre, editörlerin alacağı tüm kararlar yayıncı ve dergi sahibinden bağımsızdır.

Yayıncı Sorumlulukları;

  • Herhangi bir şekilde yazarlardan ücret talep etmemelidir.

Yayımlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korumaya ve her kopyanın kaydını saklamaya özen göstermelidir.

  • Ücret Politikası

8gen-Art açık erişimli bir dergidir ve derginin içeriğine herhangi bir ücret ödemeden çevrimiçi olarak erişilebilir. Bu nedenle, bir ürün işleme ücretleri (APC) ve makale gönderme ücreti (ASC) talep etmez.

8gen-Art Creative Commons Atıf-GayriTicari-Aynı Lisansla Paylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.