Art Deco Mimarlığının Dünya ve Türkiye Üzerindeki Etkilerinin İncelemesi

Tuğba Kömürcü

doi:10.53463/8genart.202400301

Yazarlar

Tuğba Kömürcü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi https://orcid.org/0009-0003-0385-9531

DOI:

https://doi.org/10.53463/8genart.202400301

Anahtar Kelimeler:

art deco- mimarlık- sanat- art deco tarzı- modern mimari

Özet

Art Deco’nun mimarlık anlayışı olarak kabul edilebilen stiller, biçim özellikleri değil, biçimi oluşturan motivasyonları ve dinamikleri bulunmaktadır. Mimarlık yapıtları yer, zaman ve topluma bağlı olarak değişiklikler göstermiştir. Bu değişiklikler “üslup, tarz ve biçim” olarak nitelendirilmiştir. Durağanlık ve sakinliğin hüküm sürdüğü Eski Çağlar’da üslupların yapımı yavaş ilerlemiştir. Üslup değişimleri teknolojik gelişmelerle değişiklik göstermiştir. Bulunulan dönem içerisinde üslupları ayırmak zordur ancak geçmiş dönemleri incelemek gerekmektedir. Bununla birlikte, gündelik yaşamda objeler, yerleşimler ve yapılara bakıldığında üslubu betimlemek mümkündür. 20. Yüzyılda hakimiyet sağlayan Modernizm olarakta nitelendirmek mümkündür. Tasarımda ve mimaride Modern akım kendi içerisinde alanlara ayrılmıştır. Bazıları belirginken bir kısmı gölgede kalmışlardır. Ülkelerdeki kültür farkları Art Deco’nun, Dünya ülkeleri ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki yansımaları araştırılmıştır.

Referanslar

Akyıldız, A., Özgüven, B. ve Pehlivanoğlu, B. (2005). “Cihangir (İstanbul) Semti Tarihi Binaları Envanter Çalışması 2005”, Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, Sayı: 5, s. 108.

Anonim (1930). “Modernist Üslupta Bir Paravan”, Muhit, Sene: 2, Sayı: 23, s. 395.

Anonim (1939). “Taksimde Bir Kira Evi”, Arkitekt, Cilt: 9, Sayı: 5 -6, s. 102.

Anonim, (1935). “İstanbul’da Yapılar (1928 – 1934), Arkitekt, Cilt: 5, Sayı: 5, s. 153 – 154.

Balamir, A. (2003). Mimarlık ve Kimlik Temrinleri – I: Türkiye‟de Modern Yapı Kültürünün Bir Profili. Mimarlık Dergisi, 313, 24. doi: https://doi.org/10.32955/neujfa202461845

Batur, A. (2005). To be Modern: Search for a Republican Architecture, Modern Turkish Architecture 1900 – 1980. A. Evin, R. Holod, S. Özkan, (ed.), TMMOB Mimarlar Odası, s. 87.

Bayer, P. (1992). Art Deco Architecture. London: Thames And Hudson Ltd.

Bedrettin & Behçet, (1933). “Mimarlıkta İnkılap”, Mimar, Cilt: 3, Sayı: 8, s. 245 – 248.

Benton, C., Benton, T. ve Wood, G. (2005). Art Deco 1910 – 1939. London: V&A Publications.

Clouzot, H. (1997). Art Deco Decorative Ironwork. New York: Dover Publications.

Darton, M. (1989). Art Deco-An Illustrated Guide to the Decorative Style-1920-40. London: Wellfleet.

Devrim, Ş. (1997). Şakir Paşa Ailesi: Harika Çılgınlar, Semra KARAMÜRSEL (çev.), Milliyet Yayınları, İstanbul, s. 109.

Duncan, A. (1988). Art Deco. London: Thames and Hudson.

Erdem A. ve Yıldırım, B. (2015). “Taksim Meydanı’nın Cumhuriyet’in Kamusal Alanı Olarak İnşası”, Tasarım + Kuram, Sayı: 19, s. 97.

Gülersoy, Ç. (2003). Beyoğlu’nda Gezerken, Çelik Gülersoy Vakfı Yayını, İstanbul, s. 163.

Gümüşeli, N. (2016). Cihangir mahallesi ve Art Deco (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Hasbora, H. (1998). İstanbul Art Deco Mimarisinde Apartman Cephe Tipolojisi (Doktora tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Kayaalp, A. (2018). Asrileşen İstanbul: 1923-1940 Yılları Arasında İstanbul’da Güzel Sanatlar ve Mimarlık Alanında Art Deco (Sanatta yeterlik tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Kim, Y. M. (2000). Art Deco: Architecture & Design Library. New York: Friedman/Fairfax Publications.

Klein, D. (1974). All Colour Book of Art Deco. London: Octopus Books.

Loeb, M. (1972). Art Deco Design and Motifs. New York: Dover Publications.

Lussier, S. (2003). Art Deco Fashion. London: V&A Publications.

Özbayraktar, M. (1996). 20.yy Mobilya Tasarımı İle Mimarlığı Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme (Yüksek lisans tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

Özgüven. B, (2009). Thirteenth International Congress Of Turkish Arts - Art Deco Architecture in Istanbul. Budapest: Hungarian National Museum.

Reis, R. A. (2009). Building America Then and Now: The Empire State Building. New York: Chelsea House Publishers.

Samuels, C. (2003). Art Deco Textiles. London: V&A Publications.

Şenyapılı, B. (2008). Art Deco ve Pochoir. Arredamento Mimarlık Dergisi, 217, 106-110.

The Pepin Press. (2007). Art Deco Fashion. Amsterdam: Pepin Press.

Yılmaz. E. M, (2017). Afrika'nın Gizli Modenist Şehri. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 6(3), 1009-1026.

Yusufoğlu, T. (2014). Art Deco Akımı Bağlamında Kadın Giyimi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.