Isparta’nın Eğirdir İlçesi Barla Köyü’nde Bulunan Çaşnigir Hamamı Üzerine Bir Değerlendirme

Doğan Demirci

doi:10.53463/8genart.202200143

Yazarlar

Doğan Demirci Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü https://orcid.org/0000-0002-9402-1827

DOI:

https://doi.org/10.53463/8genart.202200143

Anahtar Kelimeler:

Çaşnigir Hamamı- Barla Eserler- Hamam Mimarisi- Çaşnigir Paşa- XIV. Yüzyıl Hamamı

Özet

Isparta’da Eğirdir ilçe merkezine bağlı bulunan Barla, daha önce kasaba iken günümüzde köy durumunda bir yerleşim merkezidir. Barla’da pek çok tarihi yapı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi hamam yapısıdır. Bu hamamlardan birisi Çaşnigir Hamamı, diğeri ise Göçeri Hamamı’dır. Çaşnigir Hamamı, yakınında bulunan Çaşnigir Paşa Camisi’ne nispetle halk arasında “Çaşnigir Paşa Hamamı” olarak bilinmektedir. Hamamı, Çaşnigir Paşa Camisi’nin 1376 yılındaki banisi olan Çaşnigir Sinan Paşa’nın yaptırdığı söylenmektedir. Hamam mimari açıdan büyük ihtimalle yerli ustalar tarafından yaptırılmış olmalıdır. O yıllarda Hamidoğulları Beyliği’nin bölgede hüküm sürdüğü düşünülürse, hamamı yapan yerel ustaların, beyliğin sanatsal beğenisini ve etkisini de eser üzerinde yansıtmış olabilecekleri söylenebilir.

Çaşnigir Hamamı; ılıklık, sıcaklı ve halvet mekânlarının yan yana yatay düzlemde yer alması nedeniyle çevrede bulunan diğer hamam yapılarından farklılık göstermektedir. Ayrıca soyunmalık kısmındaki açı yapan doğu duvarıyla diğer hamamlardan ayrılmaktadır. Hamamın planı bu haliyle çevredeki benzer yapılara göre tek temsilci durumundadır. Ancak hamamda bazı esas değişikliklerin yapılmış olduğu anlaşılmaktadır. Hamamda yapılan incelemeler sonucunda, yapıdan günümüze kalan bazı izlere dayanılarak yapılan yorumların ve düşüncelerin makale olarak sunulmasının bu konudaki bazı eksiklikleri gidereceği tahmin edilmektedir.

Referanslar

Aru, K. , (2012). Türk Hamamları Etüdü, Doçentlik Çalışması, İstanbul, 1949. Böcüzade, Süleyman Sami, Isparta Tarihi, (Çev. Hasan Babacan), Sistem Ofset, Isparta

Çınar, S. (2010). Erzurum’da Hamam Mimarisi ve Hamam Kültürü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2010.

Demirci, D. (2015) “Isparta-Gönen Eski Hamam Üzerine Bir Değerlendirme”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, , s. 42-65. Burdur

Feridun E. (1997). “Isparta” maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, 19. Cilt, 1999, s. 196.

Erat, B. (1999). Anadolu’da XIV. Yüzyıl Türk Hamam Mimarisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara

Erat, B. (1999) “Anadolu’da Türk Hamam Mimarisi”, Osmanlı Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, Cilt 10 , s. 392-399., Ankara

Erat, B. (2006) “Hamamlar”, Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi Uygarlığı-II, (Ed.) Ali Uzay Peker-Kenan Bilici, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Desen Ofset, s. 457-465., Ankara

Binler, H. Ve Kılcı, A. (1995). “Sinaneddin Medresesi”, Vakıflar Dergisi, S. XXV, Ankara, s.165-196.

Komisyon, Isparta İl Kültür Envanteri-I (2009), Isparta Valiliği, Bahçıvanlar Basım Sanayi A.Ş., Isparta, 2009.

Komisyon, Isparta İl Kültür Envanteri-2. (2010). Isparta Valiliği, Fersa Matbaacılık, Isparta, 2010.

Köprülüzade Mehmed Fuad (2016). “Anadolu Beylikleri Tarihine Aid Notlar”, (Çev.) Samet Alçı, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt 15, s. 949-970.

Kuban, D. (1978). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi, Gerçek Yayınevi, 3. Baskı, İstanbul.

Sözen, M. (1970). Anadolu Medreseleri, C.1, İTÜ Mim. Fak. Yay., İstanbul.

Okan, K. (1962). Isparta’daki Tarihi Eserler, Altıntuğ Matbaası, Isparta, 1962.

Önge, Y. (1986). “Koca Sinan’ın Hamamlarında Görülen Bir Yenilik-Merkezi Kubbeli Örtü Sistemleri”, II. Uluslararası Türk İslâm Bilim ve Teknoloji Tarihi Kongresi, Cilt 2, İTÜ, 28 Nisan-2 Mayıs, s. 81-85., İstanbul.

Önge, Y. (1988). “Anadolu Türk Hamamları Hakkında Genel Bilgiler ve Mimar Koca Sinan’ın İnşa Ettiği Hamamlar”, Mimarbaşı Koca Sinan Yasadığı Çağ ve Eserleri, T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ayrı Basım, s. 403-428., İstanbul.

Önge, Y. (1995). Anadolu’da XII-XIII. Yy. Türk Hamamları, VGM Yayınları, Ankara.

Ramsay, W. M. (1960). Anadolu'nun Tarihi Coğrafyası, (Çev.) Mihri Pektaş, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.

Şaman Doğan, N. (2008). Selçuklu ve Beylikler Döneminde Isparta, Isparta Kültür ve Turizm Müdürlüğü yayınları, Bahçıvanlar Basım Sanayi, Isparta.

Şaman Doğan, N. (2009). “Selçuklu ve Hamidoğulları Döneminde Isparta: Kültürel Ortam”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 22, s. 69-90.

Tolacı Şimşek, S. (2017). Barla Çaşnigir Hamamı Analitik Rölöve Raporu, Isparta.

Uzunçarşılı, İ. H. (1929). Kitabeler ve Sahip, Saruhan, Aydın, Menteşe, İnanç, Hamidoğulları Hakkında Malumat, Devlet Matbaası, İstanbul.

Üçok, B., (1952). “Hamidoğulları”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 4, s. 73-80. w3.sdu.edu.tr (Erişim Tarihi: 10.08.2018)