Ülke Peyzajı/Koruma Boyutu Ve Planlama

Özet

Ülkemizde 1990’lı yıllar sonrasında korunan alanlara yönelik Master Plan çalışmaları hız kazanmış, tüm korunan alanlar için Uzun Devreli Gelişim Planları (UDGP)’nın hazırlanmasına önem verilmiş ve planlama çalışmalarının tamamlanması ve uygulamaya geçilebilmesi amacıyla Temmuz 2000’de Milli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Uzun Devreli Gelişme Planı Büro Koordinatörlüğü oluşturulmuştur. Bu tarihten itibaren 33 alan için UDGP’nın hazırlanmasına yönelik özel sektör kuruluşlarına ve üniversitelere ihale açılmıştır. 2022 yılına kadar toplam 48 adet Milli Parkımız (884.566) ve 259 adet Tabiat Parkı (106.775) bulunmaktadır ve 2022 yılına kadar 38 adet milli parkın master plan çalışmaları tamamlanmıştır. Planların hazırlanmasında 3 temel aşama izlenmektedir. Bu aşamalar ilk olarak Analitik Etüt ve Veri Toplama, ikinci aşama Sentez ve Değerlendirme, üçüncü aşama Planlama ve son olarak Onay aşamasından oluşmaktadır. Planlama öncesinde ise, planın hazırlamasına ilişkin idari ve yasal süreçler başlatılarak (ihale edilecekse ödenek ayrılması, şartnamelerin hazırlanması, ihale süreci, sözleşmenin imzalanması vb) alanın özelliklerine göre planlama ekibi oluşturulur. Analitik Etüt ve Veri Toplama aşamasında alanın Konumu, Doğal Yapı, Tarihi ve Kültürel Yapı, Sosyo-ekonomik Yapı, İdari ve Yasal durum, Teknik ve Sosyal Altyapı ve Çevre Sorunlarına yönelik veriler elde edilerek Sentez aşamasında değerlendirmeye yapmaya hazır hale gelmektedir. Veriler ekolojik, sosyo-ekonomik, rekreasyon ve turizm ve yasal yönetsel özellikler dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra doğal, antropojenik, ve yasal sınırlayıcı ve kısıtlayıcılar ortaya konarak sorun/tehdit-olanak/fırsat analizi yapılarak değerlendirme yapılarak plan kararları hazırlanmaktadır. Plan kararları iki genel başlık altında hazırlanmaktadır; Genel ve Özel Hükümlerdir. Genel hükümler alanın tamamına yönelik düzenlemelerden oluşurken, özel hükümler ise yapılan bölgelemeye göre yapılan düzenlemeleri içermektedir.

Korunan alanların sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürmesi doğru bir korunan alan planlaması ve yönetimine dayanmaktadır. Korunan alan planlanması alanın sahip olduğu kaynak değerlerinin ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir yönetimi ve kullanımı için nelerin, nasıl, hangi bütçeyle ve kimlerle yapılacağını, uygulama kuralları ve bununla ilişkili yöntemleri ortaya koymayı gerektirmektedir (Griffin, 2002). Bu bağlamda, alanın tüm doğal ve kültürel kaynak değerlerinin uzun dönemde sürdürülebilir korunması ve yönetimi için politika, strateji ve etki değerlendirme, ekonomik planlama, finansal planlama, işletme planlaması ve tür iyileştirme planlaması gibi tanımlayan önemli alt planlarla birlikte bütüncül olarak ele alınması gerekmektedir.