Kızılçam (Pinus brutia Ten.) orijin denemelerinin 30. yaşında göğüs yüksekliği çapı bakımından değerlendirilmesi: Akdeniz ve Ege Bölgeleri

Özet

Bu çalışmada, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin farklı bölgelerinden 50 kızılçam orijini ile Türkiye ve K.K.T.C’ de toplam 26 deneme alanına tesis edilen kızılçam orijin denemelerinin, 30. yaşında sadece Akdeniz ve Ege Bölgelerinde yer alan 13 deneme alanı göğüs yüksekliği çapı bakımından değerlendirilmiştir. Akdeniz Bölgesi Alçak Yükselti (200-600 m), Akdeniz Bölgesi Üst Yükselti (900-950 m) ve Ege Bölgesi (401-700 m) Ağaçlandırma Zonlarında en iyi çap büyümesi yapmış ve istatistik açıdan anlamlı farklılık gösteren orijinler belirlenmiştir. Ayrıca Akdeniz ve Ege deneme alanları çerçevesinde çap büyümesi bakımından orijinlerin performans stabiliteleri belirlenmiştir. Deneme alanları tesadüf blokları deneme desenine göre, 3 yinelemeli olarak kurulmuştur. Orijinler her yinelemede, 3x1.5 m aralık-mesafede 16’şar fidanla temsil edilmişlerdir. Denemelerin 15. yaşında sistematik aralamaya gidilmiş ve parseldeki fidan sayısı yarıya yani 8’e düşürülmüştür. Sonuç olarak, kızılçam orijinleri arasında göğüs yüksekliği çapı gelişimi bakımından 12 deneme alanında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Deneme alanlarının deneysel hata varyansı oranları ile parseller arası hata varyasyon katsayılarının önceki yıllarda yapılan değerlendirmelere oranla azalmış olduğu belirlenmiştir. Akdeniz Alçak Yükselti Kuşağı orijinlerinin, Akdeniz ve Ege Bölgelerinde, performans stabiliteleri bakımından, Orta Yükselti Kuşağı orijinlerinden geri kalmadıkları tespit edilmiştir. Akdeniz Üst Yükselti Kuşağı orijinleri ile Ege Bölgesi orijinlerinin performans stabilitelerinin çok değişken olduğu gözlenmiştir. Marmara Bölgesi orijinleri ile izole orijinlerin Akdeniz ve Ege Bölgelerine uyum yeteneklerinin olmadığı belirlenmiştir.